کد مطلب:30899 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:14

گنجینه پرسمان » اعتقادات

كسي كه تصادف مي كند و از دنيا مي رود، اين طور سوانح و حوادث با نظام اسباب و مسبّبات و سنن الهي و قضا و قدر و قدرت و مشيّت خداوند چه رابطه اي دارد؛ يعني آيا تضادف نكردن دست خود او است يا حكمت الهي چنين اقتضا مي كند؟

هر حادثه اي اعم از بزرگ يا كوچك كه در عالم اتفاق مي افتد، از تحت قدرت و مشيّت و ارادة الهي خارج نيست، اما اين بدان معنا نيست كه انسان هيچ نقشي در آفرينش اين گونه حوادث نداشته باشد. دنيا و كلاً عالم هستي پر از قانون و به تعبير ديگر پر از سنّت است. سنت هاي الهي يعني قوانين الهي و اين قوانين را خدا آفريده و جعل كرده است، مثلاً نمك را علّت شوري قرار داده يا كارد را آلت برّندگي قرار داده يا برخورد چيزي با استخان را باعث شكستگي قرار داده يا درس خواندن را عامل موفقيت قرار داده و همين طور هر چه فرض كنيد، اين چنين است، مثلاً اگر كسي خود را حلق آويز كند يا از بالاي ساختمان چند طبقه پرت كند، باعث مرگ او مي شود، با اين كه سبب و علت به دست خود او بوده، اما از ارادة الهي خارج نيست، چون خدا اين قانون را قرار داده و تصميم شخص از ارادة خدا بيرون نيست: و ما تشاؤون إلاّ أن يشاءالله؛اراده و خواست انسان در طول ارادة خدا است. البته كارهاي خلافي كه انسان انجام مي دهد، گرچه در طول ارادة تكويني خدا است، ولي در طول ارادة تشريعي خدا نيست؛ به اين معنا كه : آدم كه دروغ مي گويد، زبان و قدرت تصميم بر گفتن خوب يا بد را خدا داده (اين ها ارادة تكويني خدا است) ولي خدا به او گفته: دروغ بگو. خدا نميخواهد كه شخص دروغ بگويد.

اگر تصادفي رخ مي دهد و چند نفر كشته مي شوند، علّت و سببي داشته است، مثلاً راننده خوابش برده يا ماشين عيبي داشته است. ماشي كه از اجزا و پيچ و مهره هاي گوناگون تشكيل شده، به تعداد همة آن ها بلكه بيشتر قانون دست به دست هم داده تا ماشين به حركت درآيد. كافي است يك يا چند عدد از آن ها عمل نكند، مثلاً فرمان ماشين قفل كند و ماشين در دره سقوط كند، كه علّت كشته شدن افرا د خواهد شد.

در حوادث و سوانحي كه براي انسان ها پيش مي آمد، غير از قوانين مادي، قوانين غيرمادي نيز دخيل است، مثلاً چشم زخم زدن و صلة رحم نكردن و صدقه ندادن و ظلم كردن و نفرين پدر و مادر. عدم آگاهي انسان از علل حوادث باعث بسياري از حوادث مي شود، مثلاً نمي داند كه فرمان ماشين خراب است يا نمي داند فلان غذا برايش ضرر دارد. ندانستن ها ربطي به خدا ندارد. وقتي كه انسان نداند و بيش از اندازه نمك در غذا بريزد، شور شدن غذا ربطي به خداندارد، ولي اگر به اين واسطهغذا شور شد، اين را خدا خواسته؛ يعني تحت ارادة تكويني خدا است: ما أصاب من مصيبهْْ إلاّ باذن الله؛[1] هيچ مصيبتي رخ نمي دهد مگر به اذن خدا.

و ما اصابكم من مصيبهْْ فبما كسبت ايديكم؛[2] هر مصيبتي كه برايتان رخ دهد، به خاطر اعمالي است كه انجام داده ايد.

[1] تغابن (64) آية 11.

[2] شوري (42) آية 30.